Korte geschiedenis van BeertaIn de tijd dat ik in Beerta heb gewoond, is het nog een zelfstandige gemeente. Dit duurt tot 1 januari 1990. Nieuwe Statenzijl, Drieborg, Nieuw Beerta, Oudezijl, Oude Statenzijl, Ulsda en Winschoterzijl vallen dan ook onder die gemeente.
Na 1 januari van dat jaar worden de gemeenten Beerta, Finsterwolde en Nieuwe Schans samengevoegd tot de gemeente Reiderland. Als gemeentehuis fungeert de oude 'De Tjamme' in Beerta.
Op 1 januari 2010 vindt er weer een gemeentelijke herindeling plaats, waarbij Reiderland, Scheemda, Midwolda en Winschoten de gemeente Oldambt vormen.
Beerta is in de periode van ca 500 tot ca 1500, de middeleeuwen dus, een veenontginningsnederzetting geweest en mogelijk ontstaan vanuit Ulsda. De plaats Beerta vinden we voor het eerst terug in schriftelijke bronnen bij een verdrag met het jaartal 1391. Zo wordt Liwert Hayens aldaar hoofdeling te 'Berda' genoemd. In hetzelfde verdrag wordt de grens beschreven tussen de landschappen Reiderland en Oldambt, waarbij de Tjamme de grens vormt. Dit water vormt ook de grens tussen de bisdommen Münster en Osnabrück, zodat aan de hand van deze beschrijving geconstateerd kan worden dat Beerta tot het bisdom Osnabrück heeft behoord. De naam kan een vorm zijn van ’buurt’, waar 'buren' of 'boeren' (etymologisch gezien hetzelfde) wonen. De naam van Beerta wordt in wetenschappelijke geschriften nogal eens verward met Utbeerte, dat een voormalig eiland in de Dollard is geweest, Uiterburen (onder Zuidbroek) en Berethe (in Oost-Friesland). Zo zou er in de middeleeuwen in Beerta een klooster hebben gestaan. Deze mythe berust echter op een hardnekkig misverstand. Zo is er wel het klooster ’Berethe’ of 'Barthe' geweest, dat in Oost-Friesland heeft gelegen. De ontdekking van fundamenten in Ulsda en Beerta in de 19e eeuw leidt tot wilde speculaties van twee kloosters in beide dorpen. In 1855 wordt de mythe alweer ongedaan gemaakt, maar desondanks komt men dit misverstand tot op heden nog steeds tegen. De enige verbintenis met een klooster is de boerderij Kloostergare, een voorwerk van het klooster van Heiligerlee. Deze uit 1797 stammende boerderij is inmiddels afgebroken en weer opgebouwd in het Openluchtmuseum in Arnhem.
In het dorp Beerta heeft tot aan het eind van de 15e eeuw mogelijk niet meer dan een kapel gestaan. In oude schriftelijke bronnen is hier sprake van, echter zonder nauwkeurige datering en plaats. In de 15e eeuw is de oostelijke arm van de Dollard ontstaan en moeten verschillende nederzettingen naar hoger gelegen plaatsen verplaatst worden. Na de verplaatsing van de kerk van Ulsda naar Beerta, die voltooid wordt in 1506/1508, wordt nog lange tijd het zegel van Ulsda in Beerta gebruikt. De pastor noemde zich dan ook pastor van Ulsda en vicaris van Beerta. De toentertijd gebouwde kerk staat nog steeds in het centrum van Beerta. De patroonheilige van de kerk van Ulsda, de heilige Laurentius, is vervolgens in het kerspelzegel van Beerta opgenomen en daarna in het gemeentewapen van Beerta. Na de eerste overstromingen wordt geleidelijk aan het land weer ingepolderd en draagt het gebied tot in de 20e eeuw een hoofdzakelijk agrarisch karakter.
Bij de gemeentelijke indelingen van het napoleontische Koninkrijk Holland van 31 mei 1808 worden de dorpen Beerta, Nieuw-Beerta en Finsterwolde samengevoegd tot de gemeente Beerta, als uitvloeisel van de eerste Nederlandse Gemeentewet van 1807.
Nadat Holland is geannexeerd in 1810, wordt Finsterwolde in 1811 een afzonderlijke gemeente, evenals Beerta.
De gehele 19e eeuw en het grootste deel van de 20e eeuw is in Beerta de landbouw overheersend geweest.
Het communisme en Beerta De opkomst van het communisme in Beerta is te verklaren door de vergrote economische afstand die aan het eind van de 19e eeuw al is ontstaan tussen landbouwers en boerenarbeiders. Deze afstand leidt uiteindelijk tot verharde tegenstellingen, gevoed door de ideologie van socialisme en anarchisme. In 1918 worden de ontwikkelingen gevolgd van de gebeurtenissen in Duitsland, waar de rode vlaggen al aan de grens zijn gehesen. Later is er de oriëntatie op de Sovjet-Unie, dat na 1941 aan de kant van Geallieerden is gekomen, maar na 1947 in een ander daglicht komt te staan. In de jaren vijftig is er al een communistische meerderheid in de gemeenteraad, net als in de gemeente Finsterwolde. Dit is destijds voor de regering aanleiding om de gemeenteraad buiten werking te stellen en te vervangen door een 'regeringscommissaris', zoals de Grondwet dat mogelijk maakt bij 'ernstige verwaarlozing van de autonomie'. Blijkbaar is het feit van de communistische meerderheid in de gemeenteraad daarvoor voldoende. In Beerta en Finsterwolde is dat in die tijd ook jaren het geval geweest, de burgemeester, toen nog een niet-communist, neemt de taken van de gemeenteraad en het college van B&W waar. Men moet dit echter wel zien in het licht van de internationale situatie, met zijn Koude Oorlog en de overweldiging van Hongarije door de Sovjet-Unie in 1956, waarvan de Nederlandse communisten geen afstand willen nemen. In de jaren tachtig is Beerta de enige gemeente in Nederland met een communistische burgemeester, Hanneke Jagersma.
Foto's van Beerta ....
Kijk 'Dorpen' onder 'Beerta' en in het 'Fotoalbum, Beerta vroeger en nu'.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
